Kotowski Damazy, krypt. Damazy K. (1861–1943), artysta malarz. Ur. w Piotrkowie Trybunalskim 8 XII, był synem Franciszka i Ewy z Sączyńskich. K. występuje w spisach Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie w r. akad. 1885/6 jako uczeń nadzwycz. i w r. 1889/90 jako uczeń oddziału kompozycyjnego, którym kierował Jan Matejko. Częste pobyty K-ego w Monachium i wyraźny wpływ szkoły monachijskiej w malarstwie tego artysty zdają się wskazywać, że być może studiował on w tamtejszej akademii. W r. 1893 K. był już żonaty z Felicją z Hebanowskich, w t. r. bowiem wystawił portret żony w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Poza Monachium K. dzielił swoje pobyty między Kraków i Lwów. We Lwowie zbliżył się m. in. do Jana Kasprowicza dedykując mu w r. 1901 Autoportret «sobie na chwałę, a ku pamięci Janowi Kasprowiczowi, którego uwielbiamy bez mała tak, jak siebie…» (Muz. Narod. w P.); K. wykonał również portret poety wystawiony w r. 1908 w Galerii Miejskiej we Lwowie. Po pierwszej wojnie światowej K. osiadł w Poznaniu, gdzie w r. 1925 miał w Wielkopolskim Salonie Sztuki wystawę zbiorową portretów, typów huculskich i pejzaży karpackich, a w r. 1929 na Powszechnej Wystawie Krajowej wystawił pastel Po roku 1863 i olej Motyw z jarmarku. Z kolei przeniósł się K. w Jasielskie; zmarł 16 VIII 1943 w Poznaniu.

K. uprawiał malarstwo sztalugowe, olejne i pastelowe, pozostające pod wpływem Monachium. Malował portrety, sceny rodzajowe z życia wsi ze szczególnym uwzględnieniem charakterystycznych typów ludowych, krajobrazy i martwe natury. Głównie był portrecistą. Posiadł swoistą biegłość rzeczowego oddawania podobieństwa i szczegółów konwencjonalnie zresztą aranżowanych portretów. Z katalogów wystaw wiemy o kilkunastu portretach malowanych przez K-ego; portret działacza ludowego J. Bojki, wystawiony we Lwowie w l. 1896 i 1906, dał powód krytyce do podkreślenia walorów K-ego jako portrecisty. Wystawił m. in. portrety: Karola Wiszniewskiego, Adolfa Brunickiego, Konstantego Brunickiego, S. Jabłonowskiego (1903), muzyka Jana Galla, brygadiera Józefa Piłsudskiego (1916). Prace K-ego o innej tematyce uległy rozproszeniu, ich tytuły są znane z katalogów, jak np. Przy miodku (1888), Pociecha dziadunia (1889), Śmieszka (1890), Z życia wiejskiego (1891), Przed wschodem słońca, Szara godzina, Ranek i wieczór (palety), Ulica Siemiradzkiego (1892), Na targu (1893), Posprzeczali się. (1894), W niedzielę na wsi, Noc (1901), Jezioro (1902), Martwa natura (1905), Cyganka z dzieckiem, Hucuł w izbie (1929).

Wiadomo, że K. obok malarstwa sztalugowego zajmował się przed r. 1900 malowaniem mieszkań w Krakowie. Były to prace na poły artystyczne, obejmujące modne w tym czasie kompozycje ornamentacyjne na sufitach. W r. 1900 K. wespół z innymi dekorował Teatr Miejski we Lwowie; kompozycja ścienna Muzyka nowożytna, na lewo od wejścia, jest jego dziełem. Udzielał także lekcji rysunków w domach krakowskich. K. wystawiał w krakowskim Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w l. 1888–94, 1898–1902 oraz 1905, 1908 i 1929. Wystawiał też w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie, gdzie w r. 1902 miał wystawę zbiorową, ponadto w Warszawie w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych, w Wiedniu (Künstlerhaus, 1895), Monachium (1903) i innych miejscowościach. Obrazy K-ego znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Krakowie i Poznaniu.

Autoportrety w Tow. Przyj. Sztuk Pięknych w Krakowie (cztery), w Muz. Narod. w Kr. i Muz. Narod. w P.; – Słown. Artystów Pol., IV; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Katalog działu sztuki PWK, P. 1929; Katalog Galerii Miejskiej, Dział II. Sztuka polska od r. 1850, Lw. 1908; Katalog Ilustrowany wystawy sztuki współczesnej we Lwowie 1894, s. 17; Katalog pierwszej wystawy Związku Artystów Polskich we Lwowie, 1903 kwiecień; Katalogi wystaw. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; – Fischer A., Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lw. 1927 s. 6; Kopera, Dzieje malarstwa, III; Lityński M., Pamiątkowy opis Teatru Miejskiego we Lwowie, Lw. 1900 s. 20; Polskie życie artystyczne w l. 1890–1914, Wr.–W.–Kr. 1967; Wierkowski J., Lwów, Jego rozwój i stan, Lw. 1907; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, (tu mylnie jako Kotowicz); Sprawozdania Tow. Przyj. Sztuk Pięknych w Kr.; – „Biesiada Liter.” 1895 nr 7 s. 102; „Gaz. Wieczorna” 1911 nr 1, 2; „Kraj” 1895 półr. 1 nr 19 s. 13; „Kur. Warsz.” 1911 nr 243; „Lamus” 1911 s. 142; „Sztuki Piękne” R. 2: 1925 s. 399; „Tydzień” 1894 nr 17 s. 129–30, nr 18 s. 138; „Tyg. Illustr.” 1891 półr. 1 s. 349, 1894 półr. 2. s. 63, 1895 półr. l. s. 60, 375, półr. 2. s. 31, 456, 1896 półr. 1 s. 218, półr. 2. s. 673, 792, 1902 półr. 1 s. 77, 78, 497, 1906 półr. 1 nr 5; „Wiad. Artyst.” (Lw.) 1900 nr 8 s. 76; „Życie Sztuki” („Kraj”) 1904 nr 45; – Materiały do słownika biograficznego artystów Pamiętnika Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Kr. II (rkp.).

Ignacy Trybowski